- باب اذکار و اورادی که در هنگام صبح و شام خوانده می شود

- باب اذکار و اورادی که در هنگام صبح و شام خوانده می شود

قال الله تعالی: { وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ وَلاَ تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ} الأعراف: ٢٠٥

و قال تعالی: {وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا} طه: ١٣٠

و قال تعالی: { وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ} غافر: ٥٥

و قال تعالی: { فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ{36} رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ} {37} النور: ٣٦ – ٣٧

و قال تعالی: {إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِشْرَاقِ} ص: ١٨

خداوند می فرمايد: و ياد کن پروردگارت را در ضميرت به زاری و ترسکاری، و ياد کن پروردگارت را با کلامی آهسته تر از بلند آوازی، در بامداد و شبانگاه و مباش از غافلان. اعراف: 205

و می فرمايد: و تسبيح گوی با حمد پروردگارت، پيش از بر آمدن آفتاب و پيش از فرو شدن آن. طه: 130

و می فرمايد: آمرزش طلب برای گناهت، و در صبح و شام ستايش و ثنای پروردگارت را بجای آر. مؤمن: 55

و می فرمايد: در خانه هايی که خدا دستور داده تا در آن بلند کرده و ياد کرده شود، آنجا نام او به پاکی، خدا را ياد می کنند، آنجا در صبح و شام، مردانيکه باز ندارد ايشان را معامله و خريد و فروش از ياد خدا. نور: 36 – 37

و می فرمايد: هر آئينه کوه ها را رام ساختيم همراه او، که تسبيح می گفتند بوقت شام و صبح. ص: 18

- وعنْ أَبي هريرة رضي اللَّه عنهُ قال: قالَ رسولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَنْ قال حِينَ يُصْبِحُ وحينَ يُمسِي: سُبْحانَ اللَّهِ وبحمدِهِ مِائَةَ مَرةٍ لَم يأْتِ أَحدٌ يوْم القِيامة بأَفضَلِ مِما جَاءَ بِه، إِلاَّ أَحدٌ قال مِثلَ مَا قال أَوْ زَادَ » رواهُ مسلم.

- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: کسيکه به هنگام صبح و شام کردن صد بار سبحان الله و بحمده بگويد، هيچکس در روز قيامت بهتر از آنچه وی آورده نمی آورد، مگر آنکه مثل او گفته و يا افزوده باشد.

- وعَنهُ قال: جاءَ رجُلٌ إِلى النَّبِيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، فقال: يا رسُول اللَّهِ ما لَقِيتُ مِنْ عَقْربٍ لَدغَتني البارِحة، قال: « أَما لَو قُلتَ حِينَ أمْسيت: أعُوذُ بِكَلماتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ منْ شَرِّ ما خَلَقَ لم تَضُرَّك » رواه مسلم.

- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:مردی خدمت رسول الله صلی الله عليه وسلم آمده و گفت: چه رنج بزرگی ديدم ديشب که عقربی مرا گزيد.

فرمود: هرگاه چون شام کردی می گفتی: أعوذ بکلمات الله... پناه می جويم به کلمات تامهء خدا از شر آنچه آفريد، نمی توانست گزندت رساند.

 - وعنْهُ عن النبيِّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم أَنَّه كان يقول إِذَا أَصْبَح: اللَّهُمَّ بِكَ أَصْبحْنَا وبِكَ أَمسَيْنَا وبِكَ نَحْيا، وبِكَ نَمُوت، وَإِلَيْكَ النُّشُورُ » وإِذا أَمْسى قال: « اللَّهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا، وبِكَ نَحْيا، وبِك نمُوتُ وإِلَيْكَ المَصِير ».  رواه أَبو داود والترمذي وقال: حديث حسن.

- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم در هنگاميکه صبح می کرد، می فرمود: اللهم بک اصبحنا... بار خدايا! به امر تو صبح کرديم و شام نموديم و به امر تو زندگی کرده و می ميريم و بازگشت بسوی تست. و چون شام می نمود، می فرمود: اللهم بک أمسينا... بار خدايا! به امر تو شام کرديم و زندگی کرده و می ميريم و بازگشت بسوی تست.

- وعنهُ أَنَّ أَبا بَكرٍ الصِّدِّيق، رضيَ اللَّه عنه، قال: يَا رَسُولَ اللَّهِ مُرْنِي بِكَلمَاتٍ أَقُولُهُنَّ إِذَا أَصْبَحْتُ وإِذَا أَمْسَيت، قال: قُل: « اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَواتِ والأرضِ عَالمَ الغَيْب وَالشَّهَادة، ربَّ كُلِّ شَيءٍ وَمَلِيكَه. أَشْهَدُ أَن لاَ إِله إِلاَّ أَنت، أَعُوذُ بكَ منْ شَرِّ نَفسي وشَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرْكهِ » قال: « قُلْها إِذا أَصْبحْت، وَإِذا أَمْسَيْت، وإِذا أَخذْتَ مَضْجِعَكَ » رواه أبو داود والترمذي وقال: حديثٌ حسنٌ صحيح.

- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که ابوبکر صديق رضی الله عنه گفت: يا رسول الله صلی الله عليه وسلم مرا به کلماتی امر کن که چون صبح و شام می کنم، بگويم.

فرمود: بگو: اللهم فاطر السماوات و الأرض... بار خدايا! آفرينندهء آسمانها و زمين، عالم به پيدا و نهان، پروردگار و مالک همه چيز، گواهی می دهم که معبود بر حقی جز تو نيست و از شر نفس خود و شيطان و دعوت او بشرک، بتو پناه می جويم.

فرمود: چون صبح نمودی يا شام کردی و زمانيکه در بسترت قرار گرفتی آنرا بگو.

- وعَن ابْن مَسْعُودٍ رضي اللَّه عنهُ قال: كانَ نبيُّ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم إِذَا أَمسى قال: أَمْسَيْنَا وأَمْسى المُلكُ للَّه، والحمْدُ للَّه، لاَ إِلهَ إِلاَّ اللَّه وحْدَهُ لاَ شَريكَ لَه » قالَ الرواي: أَرَاهُ قال فيهِن: « لهُ المُلكُ وَلَه الحمْدُ وهُوَ عَلى كلِّ شَيءٍ قدِير، ربِّ أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا في هذِهِ اللَّيلَة، وَخَيْرَ مَا بَعْدَهَا، وأَعُوذُ بِكَ منْ شَرِّ مَا في هذِهِ اللَّيْلَةِ وشَرِّ ما بعْدَهَا، ربِّ أَعُوذُ بِكَ من الكَسَل، وَسُوءِ الكِبْر، أعوذُ بِكَ منْ عذَابٍ في النَّار، وَعَذَابٍ في القبر » وَإِذَا أَصْبحَ قال ذلك أَيْضا: « أَصْبحْنَا وَأَصْبَحَ المُلْك للَّهِ » رواه مسلم.

- از ابن مسعود رضی الله عنه روايت شده که:چون پيامبر صلی الله عليه وسلم شام می کرد، می فرمود: امسينا و امسی الملک لله... ما و پادشاهی برای خدا شام کرديم و ثنا باد خداوند را معبود برحقی جز او نيست، يگانه است و شريکی ويرا نيست. راوی گفت: گمان می کنم که در آن گفت: له الملک و له الحمد و... پادشاهی و ثنا او راست، و او بر هر چيز قادر است، از تو خير آنچه را که در اين شب است و خير آنچه را بعد از آنست می طلبم و از شر آنچه در اين شب و بعد از آن است بتو پناه می جويم، پروردگارا! من از تنبلی و زشتی کهنسالی بتو پناه می جويم و چون صبح می کرد، آن را همچنان می گفت: اصبحنا و اصبح الملک لله.

- وعنْ عبدِ اللَّهِ بنِ خُبَيْب ­ بضَمِّ الْخَاءِ المُعْجَمَةِ ­ رضي اللَّه عَنْهُ قال: قال لي رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « اقْرا: قُلْ هوَ اللَّه أَحَد، والمعوِّذَتَيْن حِينَ تُمْسِي وَحِينَ تُصبِح، ثَلاثَ مَرَّاتٍ تَكْفِيكَ مِنْ كلِّ شَيْءٍ » .  رواهُ أَبو داود والترمذي وقال: حديثٌ حسن صحيح.

- از عبد الله بن خبيب رضی الله عنه روايت شده که گفت:رسول الله صلی الله عليه وسلم برايم فرمود: چون شب می کنی يا صبح می نمائی، سه بار قل هو الله احد و معوذتين (قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ برب الناس) را بخوان، ترا از هر چيزی کفايت می کند.

- وعنْ عُثْمَانَ بْنِ عَفَانَ رضيَ اللَّه عنهُ قال: قالَ رَسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « مَا مِنْ عَبْدٍ يَقُولُ في صَبَاحِ كلِّ يَوْمٍ ومَسَاءٍ كلِّ لَيْلَة: بِسْمِ اللَّهِ الَّذِي لاَ يَضُرُّ مَع اسْمِهِ شيء في الأرضِ ولا في السماءِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعلِيم، ثلاثَ مَرَّات، إِلاَّ لَمْ يَضُرَّهُ شَيءٌ » رواه أبو داود، والتِّرمذي وقال: حديث حسن صحيح.

- از عثمان بن عفان رضی الله عنه روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: هيچ بنده ای نيست که در هر صبح و هر شام سه بار بگويد: بسم الله الذی لا يضر... بنام خداوندی که با نامش هيچ چيزی در زمين و آسمان ضرر نمی رساند و او شنوا و داناست، مگر اينکه هيچ چيزی بوی ضرر نمی کند.