سنتهايي که در صبح و شام گفته مي‌شود

1- آيت الکرسي ﴿اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ﴾.

فايده آن: «کسي که در هنگام صبح بخواند، تا شب از شر جن در امان است و کسي که در هنگام شب بخواند تا صبح از شر جن در امان مي‌ماند». (رواه النسائي ).

2- معوذات:

﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾.و

﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ﴾.و

﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ﴾.

رواه أبو داود و الترمذي.

فايده آن: «کسي سه مرتبه هنگام صبح و سه مرتبه هنگام شب بگويد، از شر همه چيز کفايت مي‌شود».

3- (أَصْبَحْنَا وَأَصْبَحَ الْمُلْكُ ِللهِ وَالْحَمْدُ ِللهِ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ، رَبِّ أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا فِيْ هَذَا الْيَوْمِ وَخَيْرَ مَا بَعْدَهُ، وَأَعُوْذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا فِيْ هَذَا الْيَوْمِ وَشَرِّ مَا بَعْدَهُ، رَبِّ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ، وَسُوْءِ الْكِبَرِ، رَبِّ أَعُوْذُ بِكَ مِنْ عَذَابٍ فِي النَّارِ وَعَذَابٍ فِي الْقَبْرِ». (رواه مسلم). و در هنگام شب بجاي «أَصْبَحْنَا» بگويد: «أَمْسَيْنَا» و بجاي «هذا اليوم» بگويد: «هذه الليلة».

ترجمه: (ما و تمام جهانيان، شب را براى خدا به صبح رسانيديم، و حمد از آن خداست، هيچ معبودى، بجز الله كه يكتاست و شريكى ندارد وجود ندارد. پادشاهى و حمد فقط از آن اوست و او بر هر چيز قادر است. الهى! من خير آنچه در اين روز است و خير آنچه بعد از آن است را از از تو مىطلبم، و از شرّ آنچه كه در اين روز و ما بعد آن، وجود دارد، به تو پناه مىبرم. الهى! من از تنبلى و بده‏ىهاى پيرى به تو پناه مىبرم، بار الها! من از عذاب آتش و قبر به تو پناه مى برم).

4- «اللَّهُمَّ بِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوْتُ وَإِلَيْكَ النُّشُوْرُ». (رواه الترمذي). و هنگام شب بگويد: «اللَّهُمَّ بِكَ أَمْسَيْنَا، وَبِكَ أَصْبَحْنَا، وَبِكَ نَحْيَا، وَبِكَ نَمُوْتُ وَإِلَيْكَ الْمَصِيْرُ».

ترجمه: (بار الها! با لطف تو صبح كرديم، و با عنايت تو به شب رسيديم، و به خواست تو زنده ‏ايم، و به خواست تو مىميريم، و رستاخيز ما بسوى تو است).

5- «اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّيْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، خَلَقْتَنِيْ وَأَنَا عَبْدُكَ، وَأَنَا عَلَى عَهْدِكَ وَوَعْدِكَ مَا اسْتَطَعْتُ، أَعُوْذُ بِكَ مِنْ شَرِّ مَا صَنَعْتُ، أَبُوْءُ لَكَ بِنِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَأَبُوْءُ بِذَنْبِيْ فَاغْفِرْ لِيْ فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوْبَ إِلاَّ أَنْتَ». (رواه البخاري).

ترجمه: (الهى! تو پروردگار من هستى، بجز تو معبود ديگرى نيست، تو مرا آفريدى، و من بنده‏ى تو هستم، و بر پيمان و عده‏ام با تو بر حسب استطاعت خود، پايبند هستم، و از شر آنچه كه انجام داده‏ام به تو پناه مىبرم، به نعمتى كه به من عطا فرموده‏اى، اعتراف می‌كنم، و به گناهم اقرار مىنمايم، پس مرا ببخشاى، چرا كه بجز تو كسى گناهان را نمىبخشايد).

فايده آن: کسي که با اعتقاد جازم در وقت شب بگويد پس در همان شب بميرد به بهشت وارد مي‌شود، وهمچنين هنگام صبح.

7- «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أََصْبَحْتُ أُشْهِدُكَ وَأُشْهِدُ حَمَلَةَ عَرْشِكَ، وَمَلاَئِكَتَكَ وَجَمِيْعَ خَلْقِكَ، أَنَّكَ أَنْتَ اللهُ لاَ إِلَهَ ِلاَّ أَنْتَ وَحْدَكَ لاَ شَرِيْكَ لَكَ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَرَسُوْلِكَ». (چهار بار). هنگام شب بگويد: «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أََمْسَيْتُ».

ترجمه: (الهى! من در اين صبح گاه، تو را و حاملان عرش و تمام فرشتگانت و كليّه مخلوقات تو را گواه می‌گيرم بر اين كه تو الله هستى، بجز تو معبود ديگرى «بحق» وجود ندارد، تو يگانه‏اى و شريكى ندارى، و محمد –صلى الله عليه وسلم- بنده و فرستاده‏ ى تو است).

فايده آن: کسي که در هنگام نماز صبح و يا شب چهار مرتبه بگويد خداوند او را از آتش آزاد مي‌سازد.

8- «اللَّهُمَّ مَا أَصْبَحَ بِيْ مِنْ نِعْمَةٍ أَوْ بِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فَمِنْكَ وَحْدَكَ لاَ شَرِيْكَ لَكَ، فَلَكَ الْحَمْدُ وَلَكَ الشُّكْرُ». رواه أبوداود والنسائي في عمل اليوم والليلة.

ترجمه: (الهى! هر نعمتى كه در اين صبح، شامل حال من يا يكى از مخلوقات شده، از طرف تو بوده است، تو شريكى ندارى، پس ستايش و شكر از آنِ تو است).

فايده آن: «کسي که در هنگام صبح بگويد شکر همان روزش را ادا کرده است، و کسي که در هنگام شب بگويد شکر همان شبش را ادا نموده است.

9- «اللَّهُمَّ عَافِنِيْ فَيْ بَدَنِيْ، اللَّهُمَّ عَافِنِيْ فِيْ سَمْعِيْ، اللَّهُمَّ عَافِنِيْ فِيْ بَصَرِيْ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، اللَّهُمَّ أَعُوْذُ بِكَ مِنَ الْكُفْرِ، وَالْفَقْرِ، وَأَعُوْذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ». (سه مرتبه). رواه أبو داود وأحمد.

ترجمه: (بار الها! در بدنم عافيت ده، بار الها! در گوشم عافيت ده، خدايا! در چشمم عافيت ده، بجز تو معبود ديگرى «بحق» وجود ندارد، از كفر به تو پناه مىبرم، از فقر به تو پناه مىبرم، از عذاب قبر به تو پناه مىبرم، بجز تو معبود ديگرى «بحق» وجود ندارد).

10- «حَسْبِيَ اللهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيْمِ». (هفت مرتبه). (أخرجه ابن السني مرفوعاً وأبوداود موقوفاً).

ترجمه: (الله براى من كافى است، بجز او معبود ديگرى «بحق» نيست، بر تو توكّل كردم و او پروردگار عرش بزرگ است). [اين دعا هفت مرتبه خوانده شود].

فايده‌اش: «کسي که 7 مرتبه هنگام صبح و شام بگويد خداوند او را از هر امر دنيا و آخرت کفايت مي‌کند».

11- «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِيْ الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ، اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَسْأَلُكَ الْعَفْوَ وَالْعَافِيَةَ فِيْ دِيْنِيْ وَدُنْيَايَ، وَأَهْلِيْ، وَمَالِيْ، اللَّهُمَّ اسْتُرْ عَوْرَاتِيْ، وَآمِنْ رَوْعَاتِيْ، اللَّهُمَّ احْفِظْنِيْ مِنْ بَيْنِ يَدَيَّ، وَمِنْ خَلْفِيْ، وَعَنْ يَمِيْنِيْ، وَعَنْ شَمَالِيْ، وَمِنْ فَوْقِيْ، وَأَعُوْذُ بِعِظْمَتِكَ أَنْ أُغْتَالَ مِنْ تَحْتِيْ». (رواه أبوداود وابن ماجه).

ترجمه: (الهى! عفـو و عافيت دنـيا و آخرت را از تـو می‌خواهم. بار الها! عفو و عافيت دين، دنيا، خانواده و مالم را از تو مسألت مىنمايم. بار الها! عيوب مرا بپوشان و ترس مرا به ايمنى مبدّل ساز. الهى! مرا از جلو، پشت سر، سمت راست و چپ و بالاى سرم، محافظت بفرما، و به بزرگى و عظمت تو پناه مىبرم از اينكه بطور ناگهانى از طرف پايين كشته شوم).

12- «اللَّهُمَّ عاَلِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَاْلأْرَضِ، رَبَّ كُلِّ شَيْءٍ وَمَلِيْكَهُ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَعُوْذُ بِكَ مِنْ شَرِّ نَفْسِيْ، وَمِنْ شَرِّ الشَّيْطَانِ وَشِرِكِهِ، وَأَنْ أَقْتَرِفَ عَلَى نَفْسِيْ سُوْءاً، أَوْ أَجُرَّهُ إِلَى مُسْلِمٍ». (رواه الترمذي وأبوداود).

ترجمه: (بار الها! اى داننده‏ى نهان و آشكار، آفريدگار آسمان‏ها و زمين، پروردگار و مالك هر چيز، من گواهى می‌دهم كه بجز تو، معبود ديگرى نيست، از شرّ نفس و از شرّ شيطان و دام فريبش، و از اينكه خود مرتكب كار بدى شوم و يا به مسلمانى، بدى برسانم، به تو پناه مىبرم).

13- «بِسْمِ اللهِ الَّذِيْ لاَ يَضُرُّ مَعَ اسْمِهِ شَيْءٌ فِي اْلأَرَضِ وَلاَ فِي السَّمَاءِ وَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ». (3 مرتبه)، (رواه أبوداود والترمذي وابن ماجه وأحمد).

ترجمه: (به نام خدايى كه با نام وى هيچ چيز در زمين و آسمان، گزندى نمىرساند، و او شنوا و دانا است).

14- «رَضِيْتُ بِاللهِ رَبّاً، وَبِالإِسْلاَمِ دِيْناً، وَبِمُحَمَّدٍ صَلَى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ نَبِيًّا وَرَسُوْلاً». (سه مرتبه). (رواه أبوداود والترمذي والنسائي وأحمد).

ترجمه: (به ربوبيت الله، و به داشتن دين اسلام، و پيامبرى محمد –صلى الله عليه وسلم- راضى و خشنود هستم).

فايده‌اش: «کسي که هنگام صبح و شام سه مرتبه بگويد خداوند بزرگ روز قيامت او را خوشنود و راضي مي‌گرداند».

15- «يَا حَيُّ يَا قَيُّوْمُ بِرَحَمَتِكَ أَسْتَغِيْثُ أَصْلِحْ لِي شَأْنِيْ كُلَّهُ وَلاَ تَكِلْنِيْ إِلَى نَفْسِيْ طَرْفَةَ عَيْنٍ». (رواه الحاکم وصححه ووافقه الذهبي).

ترجمه: (اى زنـده و پا بـرجا! بـه وسيله‏ ى رحمت تـو از تـو كمك می‌خواهم، همه‏ ى امورم را اصلاح بفرما، و مرا به اندازه‏ ى يك چشم به هم زدن به حال خود رها مكن).

16- «أَصْبَحْنَا عَلَى فِطْرَةِ الإِسْلاَمِ، وَعَلَى كَلِمَةِ الإِخْلاَصِ، وَعَلَى دِيْنِ نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ صَلَى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ، وَعَلَى مِلَّةِ أَبِيْنَا إِبْرَاهِيْمَ، حَنِيْفاً مُسْلِماً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَ». (رواه أحمد).

ترجمه: (ما بر فطرت اسلام، كلمه‏ ى اخلاص، دين پيامبرمان محمد –صلى الله عليه وسلم- و آئين پدرمان ابراهيم؛ صبح كرديم، همان ابراهيمی‌كه فقط به سوى حقّ، تمايل داشت و فرمانبردار خداوند بود، و از مشركان نبود).

17- «سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ». (100 مرتبه)، (رواه مسلم).

ترجمه: (پاك و منزّه است خداوند، و من ستايش او را بيان می‌كنم).

فايده‌اش: کسي گه هنگام صبح و شام صد مرتبه بگويد، در روز قيامت کسي بهتر از او توشه‌اي نياورده، مگر شخصي ک مانند وي گفته يا بر آن افزوده باشد.

فايده ديگرش: «گناهانش بخشيده مي‌گردد اگرچه مانندکف ديار باشد).

18- «لاَ إِلَهِ إِلاَّ اللهِ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ». (صد بار هنگام صبح بگويد). (روه البخاري ومسلم).

ترجمه: (بجز الله معبود ديگرى «بحق» نيست، او شريكى ندارد، پادشاهى از آنِ اوست، و او بر هر چيز توانا است).

فايده‌اش: کسي که روزي صد مرتبه بگويد:

1-ثواب کردن آزادکردن ده غلام دارد.

2-و صد نيکي برايش نوشته مي‌شود.

3-و صد گناه از او پاک مي‌گردد.

4-و تاهنگام شب برايش سنگر و پناهگاه مي‌شود از شيطان، چنانکه در حديث آمده است».

19- «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَأَتُوْبُ إِلَيْهِ». (صد بار در روز گفتن). (رواه البخاري ومسلم).

ترجمه: (من از الله طلب آمرزش می‌كنم و به سوى او برمی‌گردم).

20- «اللَّهُمَّ إِنِّيْ أَسْأَلُكَ عِلْماً نَافِعاً، وَرِزْقاً طَيِّباً، وَعَمَلاً مُتَقَبَّلاً». در هنگام صبح بگويد. (رواه ابن ماجه).

ترجمه: (بار الها! از تو علم سودمند، رزق پاك و عمل مقبول مسألت مىنمايم).

21- «سُبْحَانَ اللهِ وَبِحَمْدِهِ: عَدَدَ خَلْقِهِ، وَرِضَا نَفْسِهِ، وَزِنَةَ عَرْشِهِ وَمِدَادَ كَلِمَاتِهِ». (سه مرتبه)، (رواه مسلم).

ترجمه: (تسبيح و پاكى الله و ستايش او را به تعداد آفريدگانش خشنود‏ىاش و سنگنى عرشش و جوهر سخنانش، بيان مىنمايم).

22- «أَعُوْذُ بِكَلِمَاتِ اللهِ التَّامَّاتِ مِنْ شَرِّ مَا خَلَقَ». (سه مرتبه در هنگام شب). (رواه الترمذي وابن ماجه وأحمد).

و هر بار اين اذکار را بخواند به سنتي از سنتها عمل نموده است، پس براي مسلمان شايسته است که براي بدست آوردن پاداش بسيار بر اين اذکار صبح و شام محافظت نمايد و شايسته است که از روي اخلاص و راستي و يقين اين اذکار را بگويد، و سعي نمايد معاني و مفهوم آنها را در اخلاق و زندگي و روزمره‌اش پياده نمايد.