- باب تحريم دشنام دادن مسلمان بدون حق
قال الله تعالی:{وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَاناً وَإِثْماً مُّبِيناً} الأحزاب: ٥٨
خداوند می فرمايد: و آنانيکه ميرنجانند مردان وزنان مسلمان را بدون آنکه گناهی کرده باشند، هر آئينه بار بهتان و گناه ظاهر را برداشته اند. احزاب: 58
- وعنِ ابنِ مَسعودٍ رضي اللَّه عَنهُ قال: قال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « سِباب المُسْلِمِ فُسوق، وقِتَالُهُ كُفْرٌ » متفقٌ عليه.
- از ابن مسعود رضی الله عنه روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: دشنام دادن مسلمان فسق و جنگ با وی کفر است.
ش: اينکه دشنام دادن مسلمان را در برابر کشت وکشتار با وی ذکر نمود، طبق گفتهء داودی برای آنست که احتمالاً گناه دشنام دهنده با گناه جنگجوی با مسلمان يکی است.
و طبری گفته: ذکر لعن و قتل با هم برای آنست که لعن دوری از رحمت خدا است و قتال دوری از نعمت زندگی است.
اين حديث احتمالاً برای تشديد و مبالغه گفته شده، يعنی دشنام دادن و کشتن او هر يک بذاته کفر است، يعنی اگر حلالش شمارد، يا مراد به آن کفران نعمت و اداء نکردن حق برادری دينی است.
- وعنْ أبي ذرٍّ رضي اللَّه عنْهُ أنَّهُ سمِع رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يقول: « لا يَرمي رجُلٌ رَجُلاً بِالفِسْقِ أو الكُفْر، إلاَّ ارتدت عليه، إنْ لمْ يَكُن صاحِبُهُ كذلكَ » رواه البخاري.
- از ابو ذر رضی الله عنه روايت است که:از رسول الله صلی الله عليه وسلم شنيد که می فرمود: هيچ مردی ديگر را به فسق يا کفر متهم نمی کند، مگر اينکه فسق وکفر بر او باز می گردد، هرگاه آنکه اين نسبت ها بوی داده شده همچنان نباشد.
- وعنْ أبي هُرَيرةَ رضي اللَّه عنْهُ أنَّ رسُولَ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم قال: « المُتَسابانِ مَا قَالا فَعَلى البَادِي مِنْهُما حتَّى يَعْتَدِي المظلُومُ » رواه مسلم.
- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: دو دشنام دهنده هر چه گفتند، گناهش بر آغاز کنندهء شان است، تا اينکه مظلوم از حد تجاوز کند.
- وعنهُ قال: أُتيَ النبيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِرجُلٍ قَدْ شَرِب قال: « اضربُوهُ » قال أبو هُرَيْرَة : فَمِنَّا الضَّاربُ بِيدِه، والضَّاربُ بِنعْلِه، والضَّارِبُ بثوبه، فلَمَّا انصَرف، قال بعض القَوم: أخزاكَ اللَّه، قال: « لا تقُولُوا هذا، لا تُعِينُوا عليهِ الشَّيطَانَ » رواه البخاري.
- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که گفت:مردی خدمت پيامبر صلی الله عليه وسلم آورده شد که شراب نوشيده بود، فرمود: او را بزنيد. ابوهريره گفت: برخی از ما به دست و برخی به کفش و برخی به جامه اش وی را می زدند. برخی گفتند: خدا ترا خوار کند.
(رسول الله صلی الله عليه وسلم) فرمود: اينطور مگوئيد و شيطان را بر او ياری ندهيد.
- وعنْهُ قال: سمِعْتُ رسُول اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَقُول: « من قَذَف ممْلُوكَهُ بِالزِّنا يُقامُ عليهٍ الحَدُّ يومَ القِيامَة، إلاَّ أنْ يَكُونَ كما قالَ » متفقٌ عليه.
- از ابو هريره رضی الله عنه روايت است که گفت:از رسول الله صلی الله عليه وسلم شنيدم که می فرمود: آنکه برده اش را به زنا متهم کند، در روز قيامت بر وی حد جاری شود، جز آنکه چنانچه گفته است، باشد.
- باب تحريم دشنام دادن مردگان بدون حق و مصلحت شرعی
وَهِيَ التَّحْذِيرُ مِنَ الاقْتِدَاء بِهِ في بِدْعَتِه، وَفِسْقِه، وَنَحْوِ ذَلِك، وَفِيهِ الآيةُ والأحاديثُ السَّابِقَةُ في البَابِ قَبْلَه.
و آن مصلحت شرعی ايکه مراد به حق است همانگونه عطف آن بر آن برای مغايرت صفت است، بيم دادن است از پيروی کردن وی در بدعت و فسقش و مانند آن.
در اين مورد آيهء مبارکه و احاديثی است که در باب پيش گذشت.
- وعن عائِشةَ رضي اللَّه عنها قالت: قال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: « لا تَسُبُّوا الأمواتَ، فَإنَّهُمْ قد أفْضَوْا إلى ما قَدَّموا » رواه البخاري.
- از عائشه رضی الله عنها روايت است که:رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمود: مردگان را دشنام ندهيد، زيرا آنان به آنچه پيش فرستادند، رسيدند (فائده ای در دشنام دادن شان نيست).