در هر حال خدا را يادکردن

1-  ذکر خدا اساس و پايه عبوديت و بندگي است، زيرا که نشانه‌ي رابطه بنده با پروردگارش در تمام اوقات و احوال مي‌باشد.

از حضرت عايشه رضي الله عنها روايت است که فرمود: «حضرت رسول خدا -صلى الله عليه وسلم- در هر حال خدا را ياد مي‌کردند». (رواه مسلم).

بنابراين ارتباط با خدا زندگي است، و پناه بردن بسوي او نجات است، و نزديک‌شدن به وي رستگاري و خشنودي است، و دورشدن از او گمراهي و زيان است.

2-  ذکر خدا کردن همانا نشانه‌ي جدايي بين مؤمنان و منافقان مي‌باشد، زيرا که منافقان خيلي کم خدا را ياد مي‌کنند.

3-  شيطان هرگز بر انسان چيره نمي‌شود مگر در صورتي که از ياد خدا غفلت نمايد، بنابراين ذکر و ياد خدا دژ محکمي است که انسان مي‌تواند بوسيله آن خود را از حيله و نيرنگ شيطان محفوظ نگه‌دارد. و شيطان هميشه دوست مي‌دارد که انسان ذکر خدا را فراموش کند.

4-  ذکر کردن همانا راه سعادت خوشبختي است، خداوند مي‌فرمايد:

﴿أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾. (الرعد: 28).

5-  بايد به طور مستمر خدا را ياد کرد، چونکه بهشتيان در روز قيامت بر هيچ چيز حسرت نمي‌خورند مگر بر لحظه‌اي که در دنيا بدون ذکر خدا سپري نموده‌اند. (بطور استمرار ذکر نمودن يعني پيوند و ارتباط مستمر با خداوند).

امام نووي مي‌فرمايد: علما اجماع دارند که براي شخص بي‌وضو، جنب و حائض و نفساء، جايز است که با قلب يا زبان ـ بجز تلاوت قرآن ـ خدا را ياد کند، مانند: سبحان الله، الحمد لله ، لا اله الا الله، الله اکبر، و درود و سلام بر پيامبر -صلى الله عليه وسلم- و دعاء.

6-  کسي که خدا را ياد کند خداوند او را ياد مي‌فرمايد: خداوند مي‌فرمايد:

﴿فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ﴾ (البقرة:152)

در اين دنيا هنگامي که به شخصی گفته مي‌شود فلان پادشاه يا رئيس تو را در مجلس خودش ياد نموده و ستوده چقدر خوشحال مي‌گردد، پس هنگامي که پادشاه پادشاهان (ملک الملوک) در بهترين مجلس نزد فرشتگان او را ياد کند حال آن بنده چگونه خواهد بود.

7-  هدف از ذکر خدا تکرار برخي کلمات نيست که زبان تکرار کند و قلب از طاعت و تعظيم خداوند غافل باشد، بلکه همراه با ذکر زبان بايد در معناي آن کلمات تدبر و تفکر کرد، خداوند فرموده است:

﴿وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلا تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِينَ﴾. (الأعراف: 205).

بنابراين بايد انسان ذکرکننده بداند که چه مي‌گويد پس ذکر قلب با ذکر زبان يکجا جمع شوند، تا اينکه انسان بطور ظاهر و باطن با پروردگارش ارتباط بگيرد.