پيامدها و نشانه هاي ضعف ايمان

پيامدها و نشانه هاي ضعف ايمان

ضعف ايمان، بسان بيماري نشانه ها و آثار گوناگوني دارد که از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره کرد :

۱- ارتکاب معصيت و گناه : برخي از کساني که مرتکب گناه مي شوند، بر انجام معصيت تداوم مي ورزند و بعضي نيز بي پروا گناهان گوناگوني مرتکب مي شوند و آن قدر معصيت مي کنند که سرانجام گناه کردن برايشان يک عادت مي شود و زشتي آن اندک اندک و به تدريج از دلهايشان زايل مي گردد و کار به جايي مي کشد که آشکارا دست به گناه مي زنند. در حديثي از پیامبر (ص) روایت شده است: که « تمام امّت من بخشيده مي شوند، جز کساني که آشکارا گناه مي كنند و در گناه آشكارا، اين نيز داخل است كه شخصي، شبانه كار گناهي انجام دهد و در حالي كه خداوند، گناهش را پوشيده داشته، صبحگاهان بگويد : فلاني! من ديشب چنين و چنان کرده ام؛ او شب را در حالي صبح کرده که پروردگارش، گناه او را پوشيده داشته و خودش در حالي صبح مي کند که پوشش خداوندي را از گناهش مي دَرَد و گناهش را برملا مي سازد». رواه الترمذي (3479) .

۲- قساوت قلب و سنگدلي : يکي از نشانه هاي ضعف ايمان اين است که شخص حس کند قلبش همانند سنگ سختي شده که نه چيزي از آن مي تراوند و از چيزي اثر مي پذيرد. خداوند متعال مي فرمايد:     « ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُم مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِيَ کَالْحِجَارَهِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَهً ... » (بقره : 74)   " سپس دلهاي شما سخت شد و همچون سنگ يا سخت تر از سنگ گشت " .

شخص سنگدل، به موعظه ي مرگ يا ديدن جنازه ها و مرده ها پند نمي گيرد و متأثر نمي شود. حتي ممکن است خودش جنازه اي به دوش کشد و يا به خاک سپارد، اما متأثر نگردد و مانند سنگ از گذر بر قبرها (قبرستان) به حس و هيجان نيايد و دگرگون نشود.

 ۳- بي دقّتي و حواس پرتي در انجام عبادات : در اين حالت، همواره ذهن و حواس فرد به هنگام نماز، تلاوت قرآن، دعا و ... جمع نيست و جا به جا مي پرد و نمي تواند در معاني و مفاهيم اذکار تدبّر و انديشه کند و عبارات را اگر حفظ باشد، به ترتيب و ديکته وار مي خواند و اگر به دعاي خاصي در وقت مشخصي عادت کرده باشد، بي آنکه بفهمد چه مي خواند، زبانش حرکت مي کند و کلمات ادا مي شود. اما خداوند سبحان، «دعاي قلب غافل و غفلت زده را نمي پذيرد». رواه ابوداود (679)

 ۴- تنبلي و سستي در انجام عبادات : ضعف ايمان باعث مي شود، انسان در انجام وظايف شرعي سستي کند و اگر هم به عبادت و اداي وظيفه اي شرعي بپردازد، تنها حرکات تهي و بي روحي انجام مي دهد. خداوند متعال، ويژگي منافقان را چنين بيان فرموده است: « وَ إِذَا قَامُوا إِلَي الصَّلَوهِ قَاموا کُسَالَي ... » (نساء : 142) .  " منافقان هنگامي که براي نماز برمي خيزند، سست و بي حال به نماز      مي ايستند ... " .

يکي از نشانه هاي ضعف ايمان اين است که اگر وقت عبادت يا کار نيکي فوت يا سلب گردد، شخص اندوهگين نمي شود؛ اين مسأله نشانگر عدم توجّه شخص به دريافت پاداش است. شخص سست ايمان، در حالي که توانايي حج دارد، حج را به تأخير مي اندازد و يا موقع جهاد مي گذرد و او نشسته است؛ ضعف ايمان باعث مي شود از نماز جماعت و سپس از نماز جمعه غفلت ورزد و براي رفتن به مسجد شتاب نکند. رسول خدا - صلى الله عليه وسلم - فرموده اند : « هيچ قومي، پيوسته از صف اول باز نمي مانند تا آنکه خداوند، نتيجه ي کارشان را در آتش پس مي دهد». شخصي که به انجام عبادات بي رغبت شده، چنانچه خواب بماند و نمازش قضا شود و يا به هر ترتيبي نمازهاي سنّتش و اذکار و اورادي را که انجام مي داده، از دست بدهد، احساس خودخوري و پشيماني     نمي کند و نمي کوشد قضاي آن را انجام دهد و جبرانش نمايد؛ بلکه چنين شخصي از روي عمد، سنت ها و فرايض کفايي را ترک مي کند؛ گاهي در نماز عيد که سنت است ، حاضر نمي شود يا به وقت کسوف و خسوف نماز نمي گذارد و در تشييع جنازه و نماز آن شرکت نمي کند و از اجر و پاداش روگردان است و برخلاف کساني که در کسب نيکي ها شتاب مي کنند، خود را بي نياز مي پندارد. او با کساني که خداوند، آنها را به سرعت و شتاب در نيکي ها ستوده فرق دارد. خداي متعال مي فرمايد :     « إِنَّهُمْ کَانُوا يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ يَدْعُونَنَا رَغَباً و رَهَباً و کَانُوا لَنَا خَاشِعينَ »  (انبياء : 90)  .        " آنان در انجام کارهاي نيک بر يکديگر سرعت مي گرفتند و با رغبت و ترس، ما را به فرياد مي خواندند و همواره از ما مي ترسيدند ".

از نشانه هاي سستي و تنبلي در عبادات، کوتاهي کردن نسبت به نمازهاي سنّت، تهجد و ديگر نوافل و همچنين دير به مسجد رفتن است. به طور مثال اصلاً به ذهنش نمي رسد که نمازي به نام ضحي (چاشت) وجود دارد و نسبت به خواندن دو رکعت نماز توبه و استخاره هم بي توجّه است.

  ۵- تنگدلي، گرفتگي روحي، بدخُلقي و بي مزاجي: معمولاً در اثر ضعف ايمان بر انسان حالاتي چيره مي گردد که گويا چيز سنگيني به دوش مي کشد و در نتيجه ي آن در خود به گونه اي فرو مي رود که به اندک چيزي دلتنگ، ناراحت و آزرده خاطر مي شود و از کارهاي اطرافيانش دلگير مي گردد و عزّت نفسش را از دست مي دهد. رسول خدا - صلى الله عليه و سلم - در حديثي ايمان را اين گونه تعريف کرده اند که : « ايمان عبارتست از صبر و عزّت (نفس) »   و در بيان ويژگي مؤمن فرموده اند : « با ديگران انس مي گيرد و مورد الفت نيز واقع مي شود و نيکي و خيري نيست در کسي که (با ديگران) انس و سازگاري نمي يابد و مورد الفت و هماهنگي قرار نمي گيرد». 

  ۶- عدم تأثّر از آيات قرآن : ضعف ايمان سبب مي شود، انسان نه از وعده و وعيد قرآن اثر پذيرد و نه از امر و نهي آن. شخص ضعيف الايمان از تلاوت و شنيدن آيه هايي که در وصف قيامت است، دگرگون نمي شود و بلکه از شنيدن قرآن خسته مي گردد و توان تلاوت قرآن را ندارد و نمي تواند پيوسته قرآن بخواند؛ هر بار که قرآن را باز مي کند، خيلي زود مي بندد و اصلاً ياراي تلاوت قرآن در او نيست.

  ۷- غفلت از ذکر و دعا : ضعف ايمان سبب مي شود، انسان از ذکر خداوند و دعا و تضرّع به پيشگاه او غفلت ورزد. اصلاً بر چنين شخصي ذکر خدا دشوار است و هر زماني هم که دستش را به دعا         مي گشايد و بلند مي کند، خيلي زود در فکر بستن دست ها و اتمام دعا است. از چنين حالتي بايد ترسيد که خداوند متعال، آن را يکي از ويژگي هاي منافقان برشمرده است :

« وَ لاَ يَذکُرُونَ اللهَ إِلاَّ قَلِيلاً »  (نساء : 142) . " و منافقان، خدا را کمتر ياد مي کنند " .

(( برگرفته از وبلاگ در مسیر نیکبختی))