سنتهاي قولي (خواندني) نماز

1- دعای استفتاح

و آن عبارت است از گفتن دعای: «سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، وَتَبَارَكَ اسْمُكَ، وَتَعَالَى جَدُّكَ، وَلاَ إِلَهَ غَيْرُكَ»بعد از تکبيرة الاحرام. (رواه الأربعة).

و دعای ديگر نيز روايت شده: «اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِيْ وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، اللَّهُمَّ نَقِّنِيْ مِنْ خَطَايَايَ كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْنِيْ مِنْ خَطَايَايَ بِالثَّلْجِ وَالْمَاِء وَالْبَرَدِ».(رواه البخاري ومسلم).

بنابراين يکي از اين دعاهاي وارده شده را بخواند.

2- پناه خواستن به خداوند قبل از قراءت

بگويد: «أعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ».

3- گفتن: ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾.

نشستن بعد از نماز صبح

حضرت رسول اکرم -صلى الله عليه وسلم- هنگامي که نماز صبح را مي‌خواند تا طلوع کامل خورشيد در نمازگاه خويش مي‌نشست. (رواه مسلم).

چه نعمت بزرگي: بدرستي که خداوند عزوجل فرشتگان را مکلف نموده که براي کساني که در مسجد نشسته‌اند دعا و استغفار نمايند، خواه قبل از نماز نشسته باشند يا بعد از نماز، و چنين مي‌گويند: اي پروردگارا، بيامرز او را، پروردگارا، ببخش او را ...، همچنانکه در حديث آمده است.

پس اي برادر مسلمان، قدر و منزلت خود را نزد پروردگارت ببين اگر مطيع و فرمانبردارش باشي فرشتگان مقرب درگاهش را مأمور دعا براي تو مي‌گرداند.

سنتهاي اذان

        چنانچه امام ابن قيم در کتاب زاد المعاد ذکر نموده است مجموعه پنج تا هستند:

1-  شنونده اذان مانند مؤذن بگويد، مگر در «حَيَّ عَلَى الصَّلاةِ، وَحَيَّ عَلَى الفَلاَحِ»، که بايد بگويد:«لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّةَ إلاَّ بِاللهِ». (رواه البخاري ومسلم).

      نتيجه اين سنت اين است که: بهشت برين برايت حاصل مي‌شود. چنانکه در حديث صحيح مسلم آمده است.

2-  شنونده اذان (بعد از ختم آن) بگويد: «وَأَنَا أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ، رَضِيْتُ بِاللهِ رَباًّ، وَبِمُحَمَّدٍ رَسُوْلاً، وَبِالإِسْلاَمِ دِيْناً» «و من نيز گواهي مي‌دهم

 نيست معبودي بحق بجز خداي يکتا و همانا محمد فرستاده خدا است و به پروردگاري خداوند و به دين اسلام و پيامبري محمد راضي شدم».

      نتيجه اين سنت اين است که: گناهان آمرزيده مي‌شود چنانکه در همان حديث مذکور است.

3-  بعد از تمام شدن اذان و جواب دادن، بر پيامبر -صلى الله عليه وسلم- درود بفرست، و کامل‌ترين آن درود ابراهيمي است.

دليل آن فرمايش پيامبر -صلى الله عليه وسلم-: «هر گاه صداي مؤذن را شنيديد پس مانند مؤذن بگوئيد، سپس بر من درود بفرستيد، زيرا هر کس که بر من يک درود بفرستند، خداوند بر او ده درود مي‌فرستد». (رواه مسلم).

معنای درود خداوند بر بنده: خداوند او را در ملاي اعلي (نزد فرشتگان) بخوبي ياد مي‌کند.

سنتهاي وارد و خارج شدن از منزل

امام نووي مي‌فرمايد: مستحب است که: «بسم الله» بگويد، و بکثرت خدا را ياد نمايد و بر مردم سلام کند.

1-   ذکر و ياد خداوند: هنگام وارد شدن به منزل، بدليل حديث پيامبر -صلى الله عليه وسلم

2-   : «هر گاه شخصي به منزلش وارد شد پس خدا را ياد کرد هنگام وارد شدنش و وقت غذا خوردنش شيطان مي‌گويد: اينجا نه جاي ماندن است و نه غذاي شب».

3-   دعاي ورود به منزل، بدليل حديث پيامبر -صلى الله عليه وسلم-: «اللهم إنِّی أسألکَ خيرَ المولجِ وخيرَ المخرج، بِسْمِ اللهِ وَلَجْنَا، وَبِسْمِ اللهِ خَرَجْنَا، وَعَلَى رَبِّنَا تَوَكَّلْنَا...». الهی، من از تو

خوبي و خير وارد شدن و بيرون رفتن مسئلت دارم. با نام خدا وارد شديم، و با نام خدا بيرون رفتيم، و بر پروردگارمان توکل نموديم.

سپس بر اهل خانه‌اش سلام کند. (رواه أبو داود).

بنابراين شخص مسلمان هميشه با توکل نمودن بر خداوند در ورود و خروجش از منزل رابطه‌ي خود را با پروردگارش تقويت مي‌نمايد.

سنتهاي وضو

1-     بسم‌الله گفتن.

2-     شستن دو کف دست 3 مرتبه در آغاز وضو.

3-     آب در دهان و بيني کردن قبل از شستن صورت.

4-     با دست چپ بيني را پاک نمودن بدليل حديث: «آنگاه حضرت -صلى الله عليه وسلم- 3 بار دو کف دستش را شست، سپس دهان و بيني خود را پاک نمود، سپس چهره‌اش را 3 بار شست ...».

5-     دهان و بيني را خوب تمييز نمودن، و مبالغت نمودن در آن براي کسي که روزه‌دار نباشد. بدليل حديث: «در مضمضه (آب در دهان) و استنشاق (آب در بيني) مبالغه کن، بجز در صورتي که روزه‌دار باشي ...». (أخرجه الأربعة).

سنتهاي ورود و خروج از تواليت (دستشوئي)

1-     وارد شدن با پاي چپ و بيرون شدن با پاي راست.

2-     دعاي داخل شدن: « بسم الله ،اللهُمَّ إِنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الخُبُثِ والخَبَائِثِ». (متفق عليه).

3-     دعاي بيرون شدن: «غُفْرانَكَ ،الحَمدُ لِلُّهِ الُّذِی أذهَبَ عَنِّی الأذَی و عَافَانِی».

هر انساني در شبانه‌روز چندين بار به دستشوئي مي‌رود. در هنگام رفتن و بيرون شدن اگر ما به اين سنت عمل کنيم، دو سنت در هنگام دخول و دو سنت در هنگام خروج انجام داده‌ايم.

الخُبُثِ والخبائِثِ: شياطين نر و ماده، از آنها پناه خواسته تا اينکه خداوند او را از شرشان محفوظ بدارد، زيرا که دستشوئي (حمام و تواليت) جاي سکونت آنهاست.