أدب الطعام

 أدب الطعام

- باب درمورد بسم الله گفتن در آغاز طعام و الحمد لله گفتن در آخر آن

- عن عُمَرَ بنِ أبي سلَمَة رضي اللَّه عنهما قال: قال لي رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «سَمِّ اللَّه وكُلْ بِيمِينك، وكُلْ مِمَّا يَلِيكَ». متفقٌ عليه.

- از عمرو بن ابی سلمه رضی الله عنهما روايت شده که گفت:

رسول الله صلی الله عليه وسلم  به من فرمود: بسم الله کن و بدست راست خويش بخور و از نزديک خويش بخور.

- وعن عَائشة رضي اللَّه عنها قالَتْ: قالَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إذا أكل أَحَدُكُمْ فَليَذْكُر اسْمَ اللَّه تعالى، فإنْ نسي أَنْ يَذْكُرَ اسْمَ اللَّه تَعَالَى في أَوَّلِهِ، فَليَقُلْ: بِسْمِ اللَّه أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ». رواه أبو داود، والترمذي، وقال: حديث حسن صحيح.

- عائشه رضی الله عنها گفت که:رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: هرگاه يکی از شما نان می خورد بايد نام خدا را ياد کند و اگر فراموش کرد که نام خدا را در اول آن ياد کند، بايد بگويد: بنام خدا آغاز و انجامش.

- وعن جابِرٍ، رضي اللَّه عنه قال: سَمِعتُ رسولَ اللَّه يقولُ: «إِذا دخل الرَّجُل بيْتَهُ، فَذَكَرَ اللَّه تعَالى عِنْد دُخُولهِ وعِنْدَ طَعامِهِ، قال الشَّيْطانُ لأَصحَابِهِ: لا مبيتَ لَكُمْ ولا عشَاءَ، وإذا دخَل، فَلَم يَذكُر اللَّه تَعَالى عِنْد دخُولِهِ، قال الشَّيْطَانُ: أَدْركتمُ المبيت، وإِذا لَم يَذْكُرِ اللَّه تعَالى عِنْد طَعامِهِ قال: أَدْركْتُمُ المبيتَ وَالعَشاءَ » رواه مسلم.

- از جابر رضی الله عنه روايت شده که گفت:از رسول الله صلی الله عليه وسلم  شنيدم که می فرمود: هرگاه شخص به خانه اش داخل شده و در وقت داخل شدن خود و در هنگام نان خوردن خويش نام خدا را ياد کند، شيطان به يارانش می گويد: نه می توانيد بخوابيد و نه می توانيد نان بخوريد، ولی هرگاه داخل شود، و نام خدا را در وقت دخول خود ياد نکند، شيطان می گويد: جای شب ماندن خود را يافتيد و هر گاه خدا را در وقت طعام خود ياد نکند، می گويد: جای نان خوردن و شب ماندن را يافتيد.

- وعن حُذَيْفَةَ رضي اللَّه عنه قال: كنَّا إِذا حضَرْنَا مع رسولِ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم طَعَاماً، لَم نَضَعْ أَيدِينَا حتَّى يَبْدأَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم فَيَضَع يدَه. وَإِنَّا حَضَرْنَا معهُ مَرَّةً طَعاماً، فجاءَت جارِيَةٌ كأَنَّهَا تُدْفَعُ، فَذَهَبتْ لتَضعَ يَدهَا في الطَّعامِ، فَأَخَذَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم بِيدِهَا، ثُمَّ جَاءَ أَعْرابِيٌّ كأَنَّمَا يُدْفَع، فَأَخَذَ بِيدِهِ، قال رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «إِنَّ الشَّيْطانَ يَسْتَحِلُّ الطَّعامَ أَنْ لا يُذْكَرَ اسمُ اللَّه ِ تَعَالى عليه. وإِنَّهُ جاءَ بهذهِ الجارِيةِ لِيسْتَحِلَّ بِها، فَأَخَذتُ بِيدِهَا، فَجَاءَ بهذا الأَعْرَابِيِّ لِيسَتحِلَّ بِهِ، فَأَخَذْتُ بِيدِهِ، والذي نَفسي بِيَدِهِ إِنَّ يدَهُ في يَدي مَعَ يَديْهِما» ثُمَّ ذَكَرَ اسم اللَّهِ تعالى وأَكَل. رواه مسلم.

- از حذيفه رضی الله عنه روايت شده که گفت:چون همراه رسول الله صلی الله عليه وسلم  برای نان خوردن حضور می يافتم  تا رسول الله صلی الله عليه وسلم  شروع نموده و دست خود را می نهاد، ما دست خود را نمی نهاديم و ما با وی برای طعامی حضور يافتيم و دختری آمد که گوئی دنبال می شد (يعنی به سرعت آمده) و خواست دست خود را در طعام نهد که رسول الله صلی الله عليه وسلم  دست او را گرفت، باز باديه نشينی آمد که گوئی دنبال می شد، باز دست او را گرفته و رسول الله صلی الله عليه وسلم  سپس فرمود: شيطان طعامی را که در آن نام خدا برده نشود، برای خود حلال می سازد، و او اين دختر را آورد که بوسيله اش طعام را به خود حلال سازد، ولی من دست او را گرفتم باز اين اعرابی را آورد تا بوسيلهء او طعام را به خود حلال سازد و من دست او را گرفتم و سوگند به ذاتی که نفس من در دست اوست، که دست او با دستهای آن دو در دست من است، سپس بسم الله گفته و طعام را تناول نمود.

_ وعن أُميَّةَ بنِ مخْشِيٍّ الصَّحابيِّ رضيَ اللَّه عنه قال: كان رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم جالساً، ورَجُلٌ يأْكُل، فَلَمْ يُسمِّ اللَّه حَتَّى لَمْ يبْقَ مِنْ طَعَامِهِ لُقْمة، فَلَمَّا رَفَعها إِلى فِيهِ، قال: بسم اللَّهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ، فَضَحِكَ النَّبِيُّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم، ثم قال: «مَا زَالَ الشَّيْطَانُ يَأْكُلُ مَعَهُ، فَلمَّا ذَكَر اسمَ اللَّهِ استْقَاءَ مَا في بَطنِهِ». رواه أبو داود، والنسائي.

- از اميه بن مخشی صحابی رضی الله عنه روايت شده که گفت:

رسول الله صلی الله عليه وسلم نشسته بود و مردی نان می خورد و بسم الله نگفت، تا اينکه از طعامش جز يک لقمه نماند و چون آن را به دهن خود بالا کرد، گفت: بسم اللَّهِ أَوَّلَهُ وَآخِرَهُ پيامبر صلی الله عليه وسلم خنديده و فرمود: شيطان پی در پی با او می خورد و چون بسم الله گفت، او آنچه را خورده بود، از دهانش بيرون انداخت.

- وعن عائشةَ رضيَ اللَّه عنها قالَتْ: كانَ رسولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم يَأْكُلُ طَعَاماً في سِتَّةٍ مِنْ أَصحَابِهِ، فَجَاءَ أَعْرابيٌ، فَأَكَلَهُ بِلُقْمَتَيْنِ فقال رسولُ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: «أَما إِنَّهُ لوْ سَمَّى لَكَفَاكُمْ». رواه الترمذي، وقال: حديثٌ حسنٌ صحيحٌ.

- از عائشه رضی الله عنها روايت شده که گفت:رسول الله صلی الله عليه وسلم  طعامی را با شش تن از يارانش می خورد، اعرابيی آمده و به دو لقمه آن را خورد. رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: همانا اگر بسم الله می گفت، همهء شما را بسنده بود.

- وعن أبي أُمامة رضيَ اللَّه عنهُ أنَّ النَبيَّ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم كانَ إِذا رَفَعَ مَائِدَتَهُ قال: «الحَمْدُ للَّه حمداً كَثيراً طَيِّباً مُبَارَكاً فِيه، غَيرَ مَكْفِيٍّ وَلا مُسْتَغْنًي عَنْهُ رَبَّنَا» رواه البخاري.

- از ابی امامه رضی الله عنه روايت شده که:

چون پيامبر صلی الله عليه وسلم خوان خود را بر می چيد (دست از خوراک بر می داشت) می فرمود: الحمد لله.. خداوند را ثنا باد ثنائی بسيار و پاکيزه ای که بسنده بوده و ترک شده هم نباشد و بدون شک، بی نيازيی از آن هم وجود ندارد پروردگارا!

- وعن مُعَاذِ بن أَنسٍ رضيَ اللَّهُ عنه قَالَ: قال رسُولُ اللَّه صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وسَلَّم: منْ أَكَلَ طَعَاماً فقال: الحَمْدُ للَّهِ الذي أَطْعَمَني هذا، وَرَزَقْنِيهِ مِنْ غيْرِ حَوْلٍ مِنِّي وَلا قُوّةٍ، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ» رواه أبو داود، والترمذي وقال: حدِيثٌ حسنٌ.

- از معاذ بن انس رضی الله عنه روايت شده که:رسول الله صلی الله عليه وسلم  فرمود: کسی که طعامی را خورد و بگويد: الحَمْدُ للَّهِ الذي أَطْعَمَني هذا... ثنا باد خدايی را که اين طعام را بدون قوت و توانائی ام به من خورانده و روزی داده است، گناه گذشته اش آمرزيده می شود.